در مقالات گذشته در رابطه با راه اندازی خط تولید آب معدنی به طور مفصل صحبت کردیم و گفتیم که برای راه اندازی خط تولید آب معدنی چه مراحلی را باید طی کرد. در این مطلب نیز قصد داریم به طور مفصل در مورد آب معدنی و تفاوت های آن با آب های لوله کشی و قابل آشامیدن صحبت کنیم.
به طور معمول آب معدنی های خریداری شده در بطری های موجود در درون مغازه ها توسط بیشتر ما قابل شناسایی می باشند. اما بیشتر این آب ها که حتی از برندهایی معروف هستند نیز همان آب خارج شده از شیر می باشند و تنها فیلترهای اضافه تری به آن ها داده شده و در واقع آب غنی شده هستند.
آب غنی شده و آب معدنی در میزان املاح و روش تهیه آن با هم متفاوت می باشند. آب معدنی فاقد هر گونه ماده افزودنی است. اما آب غنی شده در زمان تولید، مواد معدنی اضافه تری دریافت خواهد نمود.
از مهم ترین تفاوت های میان آب غنی شده و آب معدنی، راحتی تهیه آب غنی شده در هر جایی می باشد. این در حالی است که آب معدنی تنها در بطری عرضه می گردد و با قیمت بالایی همراه می باشد.
آب معدنی طبیعی در واقع آبی بیرون آمده از یک منبع محافظت شده می باشد. بر اساس تعریف آب معدنی طبیعی، آب برگرفته از یک منبع طبیعی نظیر چشمه ها و سفره های زیر زمینی است و متشکل از املاح و عنصر های خاص و کمیاب موجود در آب می باشد.
آب معدنی گازدار نیز نوع خاصی از آب معدنی طبیعی است که خود به صورت طبیعی دارای گاز می باشد و بدون تزریقات خارجی در درون چشمه گازدار خواهد بود.
علاوه بر آن آب معدنی بسیار دشوار می باشد و خیلی زود تاریخ مصرف آن خواهد گذشت. از این رو دیگر کیفیت سابق خود را نداشته و نمی توان از آن استفاده نمود.
تشخیص آب معدنی واقعی
آب معدنی از نظر نوع و میزان مواد معدنی با آب معمولی متفاوت می باشد. اکثر آب معدنی ها در ایران برگرفته از چشمه های طبیعی هستند و هیچ ماده اضافه تری به آن ها اضافه نخواهد شد. براساس تعریف دفتر کل نظارت و ارزیابی فرآورده های غذا، آرایشی و بهداشتی، یک آب معدنی طبیعی باکیفیت حاصله از منابع طبیعی چون چشمه و سفره های زیرزمینی است و دارای املاح معدنی خاص و عناصر کمیاب می باشد.
علاوه بر آن بایستی میزان نیترات و نیتریت آن به صورت کنترل شده باشد و در تولید آن هیچ ماده ضدعفونی کننده ای چون گاز ازن، کلر و…. به کار برده نشده باشد.
مشخصه های آب معدنی
آب معدنی طبیعی بایستی به دلایل زیر از آب آشامیدنی قابل تشخیص باشد:
- قابل تشخیص از روی محتوای املاح معدنی خاص ، عناصر کمیاب و دیگر ترکیبات آن
- تهیه شده از منابع طبیعی چون چشمه و نقاط حفاری شده از سفره های آب زیر زمینی و مورد قرارگیری کلیه اقدامات احتیاطی برای جلوگیری از هرگونه آلودگی یا تأثیرات خارجی روی کیفیت آن
- ثبات نسبی ترکیبات آن در فصول مختلف سال
- جمع آوری شده در شرایط ایده آل برای حفظ ویژگی های خود
- بسته بندی در نزدیک ترین محل ممکن به سرچشمه آب و در شرایط بسته بندی خاص
- عدم انجام پذیری هر گونه فرآیند پالایش به غیر از فرآیندهای خاص مورد تایید استاندارد
طبق نظریه سازمان بهداشت جهانی، به هیچ عنوان نباید در آب های آشامیدنی و نمونه های 100 میلی متری اثری هر چند کوچک یا نشانه ای از باکتری های (E.Coli) یا کلیفرم‌های مقاوم در ۳۰ درجه سانتیگراد حرارت وجود داشته باشد.
بررسی تفاوت های میان آب تصفیه شده و آب معدنی
تصفیه بیشتر آب های بسته بندی شده موجود در بازار به شیوه های مختلف انجام می شود تا جای هیچ گونه نگرانی از بابت خطرات میکروبی و … وجود نداشته باشد. تمامی شرکت های آب معدنی تصفیه کننده آب، تاکید بسیاری بر روی پروسه ای شبیه به فیلتر یا صاف کردن، ته نشینی و تقطیر دارند.
از فرآیندهای اجرایی رایج در زمینه تصفیه آب می توان به گذراندن آب از محفظه ماسه ای و سپس استفاده از کربن و فرآیند های شیمیایی چون لخته سازی و کلر زنی اشاره نمود. با پیشرفت فناوری در این صنعت روش هایی چون استفاده از تشعشعات الکترومگنتیک مانند نورماورای بنفش بسیار رایج شده است. به طور کلی می توان گفت برای تبدیل آب به آب غنی و تصفیه آن مراحل زیر اجرا می گردند:
- هوادهی
- اختلاط
- انعقاد
- لخته سازی
- ته نشینی
- صاف سازی و گند زدایی
از نظر کارکردی خط تولید آب معدنی را می توان به سه خط تولید متفاوت دسته بندی نمود. اولین خط تولید در واقع متعلق به سیستم فیلتراسیون آب می باشد که بعد از پشت سر گذاشتن فرآیندهای نمونه گیری و آزمایشات لازمه، نسبت به گرفتن مجوز از سازمان های مربوطه اقدام خواهد شد و مورد افتتاح قرار می گیرد.
خط تولید بعدی تامین بطری و درب برای بسته بندی است. برای ساخت این مهم از ماشین آلات تولید بطری استاندارد استفاده خواهد شد. این دسته از ماشین آلات از قابلیت نصب انواع قالب های پریفورم و قابلیت تولید محصولات برخوردار می باشد.
آخرین خط تولید نیز که می توان آن را مهم ترین خط تولید در این زمینه دانست خط بسته بندی می باشد. در این خط آب معدنی های تولیدی مورد بسته بندی قرار خواهند گرفت. دستگاه های بسته بندی مورد استفاده در این خط در حجم ها و ظرفیت های گوناگون می باشند. یکی از رایج ترین این دستگاه ها، دستگاه پرکن مایعات می باشد که در مدل های مختلف اتوماتیک و نیمه اتوماتیک قابل طراحی و ساخت می باشد.
